“Hier hebben jullie vijfhonderd euro, we hopen dat jullie er een mooie bestemming voor vinden. Onze klus zit erop, de boeken zijn geschreven en onze leeftijd is ook de reden dat we de historische vereniging opheffen.’’ Dat was de boodschap aan dorpsbelang van Jan Waslander en Ale Mulder, in de 90 en 80 jaar oud.
Met de bestemming van die vijfhonderd euro is het helemaal goed gekomen! Het begon met het idee om een nieuw bord te plaatsen bij het droppingsveld echter dat stukje grond hoorde niet bij ons dorp. Maar wisten we wel van het vliegtuig wat ooit een buiklanding heeft gemaakt in het Schar,… of dat Peter Tazelaar, één van de Soldaten van Oranje in het Nannewiid verscholen heeft gezeten.? En elk jaar leggen we een krans bij het monument van Richard Jung, maar weet iedereen wat zijn verhaal is?
Het werd duidelijk er gaan drie informatieborden komen!
Zo ging een project van start, eerst leek het eenvoudig, tenslotte was de informatie te vinden en leek het een kwestie van “op papier” zetten en een mooi bord laten afdrukken. Maar daar kwam heel wat bij kijken.
Er bleek wel veel op papier te staan, maar niet alle informatie komt met elkaar overeen. Verhalen spreken elkaar soms tegen. Dat werd zoeken op internet praten met dorpsbewoners, informanten zoeken. Sommige verhalen kan je niet schrijven hoe mooi ze ook zijn. Zoals het bootje waar Tazelaar in zat. Volgens sommigen is het bootje er nog, volgens anderen is het door de Duitsers tot zinken gebracht doordat het stuk geschoten is. We kunnen de waarheid niet achterhalen en dus moet het in het midden blijven. Dan komt de vraag of er nog foto’s bij de verhalen zijn, ook dat werd zoeken en informeren, oproepen op facebook etc. Maar uiteindelijk lukte ook dat.
En toen kwam er een idee bij, laten we de ooggetuigen van deze verhalen interviewen en dit op film vast leggen. Dat bleek een nog grotere klus, maar de gedachte dat we dan samen met de borden echt iets moois voor het dorp maken was te mooi om het te laten liggen.
En wat hebben wij een geluk gehad dat Harm Nijholt bereid was dit alles voor ons te filmen, en dat Jan Waslander en Piet Visser direct bereid waren hun verhaal te doen voor de camera en dat Andrea Meilink de stoute schoenen aan trok en als interviewer aan de slag ging. En het resultaat is een prachtige documentaire die met veel passie en heel veel uren door Harm Nijholt is gemonteerd.
Wat we van te voren niet konden vermoeden is dat dit project voor Jan Waslander en Piet Visser zoveel zou beteken. Jan Waslander heeft zijn hele leven zich het verhaal van Richard Jung erg aangetrokken, elk jaar heeft hij bloemen gelegd bij zijn graf. Jan heeft over dit project gezegd dat als dit project is afgerond, zijn leven ook is afgerond, een half jaar na de première van de film en onthulling van de borden is Jan op 93 jarige leeftijd overleden.
Piet Visser heeft zijn oude jeep van stal gehaald in de film is te zien hoe hij hier mee naar de plaats in het Schar rijdt waar het vliegtuig de buiklanding heeft gemaakt. Piet heeft jarenlang onderdelen van het vliegtuig in huis gehad.
Het project heeft er ook voor gezorgd dat we in contact kwamen met Peter Tazelaar jr. de zoon van de Soldaat van Oranje Peter Tazelaar. Samen met de schrijver Victor Laurentius van het boek De grote Tazelaar zijn ze naar de onthulling van de informatieborden gekomen. Peter Tazelaar heeft samen met de neef van Lykele Faber, eveneens genaamd Lykele Faber de onthulling van dat informatiebord gedaan. Voor beide mannen een bijzonder en ontroerend moment.
(Peter Tazelaar en Lykele Faber zaten samen ondergedoken in het Nannewiid)
Vervolgens kwam er nog een groot project aan en dat was het organiseren van de feestelijk onthulling van de borden en de première van de film/documentaire.
Dat bleek ook nog een hele klus, welk gebouw kan zoveel mogelijk mensen herbergen, hoe geven we hier zoveel mogelijk bekendheid aan, hoe doen we dat met de catering, vragen we intree geld en hoeveel, hoe gaan we het regelen met de inschrijving.
En de onthulling, …hoe onthullen we drie borden die op verschillende plekken staan.
Maar het is gelukt om hier twee mooie evenementen van te maken dankzij Vivian Nijholt die hier de drijvende kracht was.
12 april 2019 was de Première van de documentaire, Jan Waslander en Piet Visser zijn door honderd bezoekers over de rode loper binnen gehaald. Het was een prachtige avond en dorpsbewoners waren onder de indruk van de film, en ook van de verhalen van ons dorp in oorlogstijd wat lang niet bij iedereen bekend was.Maar één filmavond bleek onvoldoende, er was zoveel belangstelling dat we 14 april wederom een volle zaal hadden.Vervolgens is de film een week later vertoond bij de dagbesteding voor ouderen, Jan en Piet waren ook deze middag aanwezig.
Bij de dodenherdenking van 4 mei is het verhaal van Jan Waslander vertoond.
Het is duidelijk, we hebben een waardevol en gewaardeerd document gemaakt.
20 april 2019 is de onthulling van de informatieborden. Het eerste bord over Richard Jung wordt onthuld door Ale Mulder, voormalig lid van de historische vereniging. Schoolkinderen dragen een gedicht voor bij dit bord. Vervolgens gaan we met de schoolkinderen in de legerjeeps en de volwassene in een oldtimer lijnbus naar de volgende twee borden. Piet visser onthuld het bord van het vliegtuig in het Schar. Peter Tazelaar en Lykele Faber onthullen het bord aan de streek . Het is een volzonnige dag en een feestelijke afsluiting van prachtig en ook en enerverend project.
Overigens hebben de informatie borden een QR-code die linkt met de documentaires waarin Jan Waslander en Piet Visser vertellen over de gebeurtenis die op het bord staan beschreven
De kranten hebben over ons project geschreven maar nog bijna mooier is dat er uit verschillende hoeken van het land reacties kwamen op wat er hier gebeurde. Iemand uit Assen mailde dat zijn opa in het verzet Tazelaar heeft ontmoet, een man van 80 uit Utrecht belt dat hij hierover leest en nog wil zeggen wat een prachtig initiatief, hij is in dit gebied opgegroeid in de oorlog.
En toen ging het mis....er kwam een bericht van een dorpsbewoner dat het infobord in het Schar was vernielt. We gingen kijken en inderdaad het bord was stukg geslagen, hele happen waren er uit. Gelukkig was dit nog het tijdelijke bord omdat de definitieve nog niet klaar waren. Een paar weken later is het definiteve bord geplaats en leek alles goed.. Dit bord heeft twee of drie weken goed gestaan en toen kwam weer slecht nieuws...het hele bord is verdwenen, alleen de zuil staat nog. Thijs Maat is gaan zoeken in een slootje direct achter het bord en en met bijna één haal viste hij het bord uit het water, nog helemaal intact.
We hebben besloten dat het bord een andere plaats moest krijgen omdat het daar in de stilte ook te kwetsbaar is voor vandalisten. Het bord staat nu te pronken voor aan de Scharweg bij de kruising met de Hoge Dijk, dat is iets meer in de bewoonde wereld en dus veiliger.
En is het nu klaar?
Nee wat ons betreft nog niet, want van het een komt het ander. Er mist nog een bord in Rohel, daar is een voormalig arbeiders kamp, daarna joods werkkamp en nog weer daarna een Molukken kamp gevestigd geweest. Er staat wel een zuil op die plek, maar geen informatie. Deze plaats en wat er op die plek allemaal is gebeurt verdient beslist nog een bord. En er is zoveel historie wat in de boeken staat maar dat moet overgezet worden op internet, daar hebben we toch weer wat mensen voor nodig.
En dan ligt er nog de wens tot de fietsroute samen met de andere dorpen die ook historische plaatsen hebben gemarkeerd.
Dus we moeten nog even door….maar wat we hebben gerealiseerd blijft waardevol voor nu en later!! ZIE VOOR DE FILM ONZE SITE:
WWW.SINTJUT.FRL
EN KLIK in de balk boven aan op > projecten/activiteiten en dan op > Tweede Wereldoorlog.